پتاسیم کربنات ترکیبی معدنی است. این ترکیب به شکل نمکی سفید رنگ است که در آب انحلال می یابد. پتاسیم کربنات اغلب به صورت جامدی مرطوب مورد استفاده قرار می گیرد و به طوری عمده، در صنایع شیشه و صابون سازی مصرف می شود در اینجا کاربردهای پتاسیم کربنات را بررسی میکنیم.
پتاسیم کربنات دارای فرمول شیمیایی K2CO3 است که شامل دو اتم پتاسیم، یک اتم کربن و سه اتم اکسیژن است. پتاسیم کربنات در واقع فرآورده ی واکنش پتاسیم هیدروکسید با کربن دی اکسید می باشدکه در دمای بالاتر از دویست درجه سانتی گراد قابل تهیه است.
پتاسیم کربنات نمکی سفید رنگ است و جرم مولکولی آن 205/138 گرم بر مول است. چگالی این نمک 43/2 گرم بر سانتی متر مکعب می باشد. پتاسیم کربنات در دمای 891 درجه سانتی گراد ذوب می شود و حداکثر مقدار آن برای اشباع شدن آب 112 گرم در 100 میلی لیتر است. کاربرد های پتاسیم کربنات
از آنجایی که پتاسیم کربنات عاملی ملایم برای خشک کردن است، می تواند به جای کلسیم کلرید و منیزیم سولفات استفاده شود. چرا که کلسیم کلرید و منیزیم سولفات به اندازه پتاسیم کربنات ملایمت ندارند و ممکن است با برخی ترکیبات ناسازگار باشند. هر چند که استفاده از پتاسیم کربنات نیز محدودیت هایی دارد. از جمله این محدودیت ها می توان به نامناسب بودن پتاسیم کربنات برای خشک کردن ترکیبات اسیدی اشاره کرد. با این حال، پتاسیم کربنات را می توان در واکنش های حاوی ماده ای با مقدار اسیدیته کم استفاده کرد. از پتاسیم کربنات می توان برای خشک کردن برخی کتون ها، الکل ها و آمین های مقدم برای تقطیر استفاده کرد که این کاربردهای پتاسیم کربنات است.
پتاسیم کربنات از ایام قدیم، استفاده های زیادی در تهیه غذا ها داشته که امروزه نیز افزایش یافته. به طور مثال، پتاسیم کربنات ماده ای در دستور تهیه Grass jelly می باشد. این خوراکی در غذا های چینی و غذاهای مربوط به آسیای جنوب خاوری مصرف می شود. مثلا چینی ها از این ماده برای پخت Moon cake و نوعی نودل استفاده می کنند. پتاسیم کربنات به منظور ترد کردن شکمبه و سیرابی نیز مصرف می شود.
در آلمان از پتاسیم کربنات به عنوان عامل پخت در تهیه نان زنجبیلی استفاده می کنند. البته استفاده از پتاسیم کربنات در پخت نان زنجبیلی باید همراه با بارهنگ باشد و اغلب، ترکیبی از این دو را مصرف می کنند تا نان زنجبیلی را بپزند. باید در نظر داشته باشیم که میزان پتاسیم کربنات باید به مقدار معینی محدود شود تا از آسیب زدن جلوگیری شود. پس از پتاسیم کربنات باید با کسب اطلاعات کافی و داشتن راهنما استفاده کرد.
از پتاسیم کربنات برای قلیایی کردن پودر کاکائو استفاده می شود. این پودر در نهایت برای تهیه شکلات آمیخته هلندی مصرف می شود. نقش اصلی پتاسیم کربنات در تهیه این شکلات، کنترل کردن میزان PH دانه های کاکائوی اولیه است. از نقش های جزئی تر پتاسیم کربنات در خط تولید شکلات هلندی می توان به افزایش میزان بو در این شکلات اشاره کرد. به فرایند افزودن پتاسیم کربنات به پودر کاکائو Dutching گفته می شود که این نام مربوط به نام اولین شخصی است که از پتاسیم کربنات در این زمینه استفاده کرده.
یکی از کاربرد های پتاسیم کربنات، میانگیری درتولید محصولاتی همچون شراب و نوشابه الکلی مرکب از آب، عسل، مالت و ماده مخمر است.
گزارشات مدارک قدیمی حاکی از این هستند که پتاسیم کربنات می تواند به عنوان نرم کننده در آب های سخت مورد استفاده قرار بگیرد و موجب افزایش کارایی آب شود. زیرا آب سخت کاربرد زیادی در زندگی روزمره انسان ها ندارد و با حذف سختی آن، کاربرد های زیادی مانند شست و شو و تامین آب گیاهان به آن افزود می شود که این کاربردهای پتاسیم کربنات است.
از پتاسیم کربنات می توان برای کاهش میزان آتش استفاده کرد. این ماده به فرو نشاندن شعله های عمیق،ریشه دار و بزرگ آتش کمک شایانی می کند.پتاسیم کربنات حتی در آتش سوزی های class B نیز مقابل استفاده است.
پتاسیم کربنات به عنوان محصول جانبی پتاسیم نیترات، می تواند در فشرده و چگالیده شدن شاره های کاهنده آتش، نقش بزرگی داشته باشد. چرا که این مواد باید به صورت فشرده در بیایند تا بتوان در آتش سوزی از آنها استفاده کرد.
در جوشکاری ها از ترکیبات متعددی به منظور کاهش نقطه جوش، مانع آب شدن فلزات و سایر کاربرد ها استفاده می شود. از پتاسیم کربنات برای روکش کردن میله های کمانی شکل در جوشکاری ها استفاده می شود که این کاربردهای پتاسیم کربنات است.
بدن بیشتر حیوانات نیازمند پتاسیم است. بنابر این برای تغذیه حیوانات به خصوص حیوانات مزرعه، از پتاسیم کربنات برای تامین پتاسیم مورد نیاز بدن حیوانات استفاده می شود. پس پتاسیم کربنات به صورت غیر مستقیم، در تهیه مواد لبنی و گوشت نیز نقش دارد.
پتاسیم کربنات ماده ای معدنی است که در حالت جامد، به شکل نمکی سفید رنگ دیده می شود. این نمک به طور گسترده در صنایع صابون سازی مورد استفاده است. هم چنین می توان در صنایع مختلف از پتاسیم کربنات به عنوان خشک کننده نیز استفاده کرد. پتاسیم کربنات می تواند با خاصیت قلیایی کننده خود، در کنترل اسیدیته مواد به ما کمک کند. قابل ذکر است که پتاسیم کربنات با نرم کردن آب سخت،کمک در مهار آتش سوزی و تامین غذای حیوانات، تاثیر زیادی در زندگی روزمره انسان ها دارد که این کاربردهای پتاسیم کربنات است.