اما سوالی که درباره ماهیت پتاسیم هیدروکسید بسیار مهم است، این است که؛ پتاسیم هیدروکسید اسید است یا باز ؟ پتاسیم هیدروکسید یا هیدروکسید پتاسیم که به عنوان ماده قلیایی نیز شناخته می شود، یک ترکیب معدنی است. معمولا از این ماده به عنوان پتاس سوزآور نیز یاد می شود و یک ماده قوی است که به اشکال پودر و قرص به بازار عرضه می شود.
پتاسیم هیدروکسید از قوی ترین بازها است و یکی از مهم ترین کاربردهای آن خنثی سازی اسید ها است. یک ماده مقدماتی در سایر ترکیبات پتاسیم نیز هست. تهیه پتاسیم هیدروکسید به صورت خالص دشوار است؛ چون تمایل بسیاری به واکنش دادن با رطوبت، کربن دی اکسید و سایر ناخالصی ها دارد و به اصطلاح ماده ای فعال است؛ که توانایی بالایی در واکنش های شیمیایی دارد.
شاید این مورد این تصور را در ذهن شما ایجاد کند که تهیه پتاسیم هیدروکسید به صورت خالص کاری ناممکن از نظر تجاری باشد، ولی تولید پتاسیم هیدروکسید با در خلوص 90 در حالت تجاری ممکن است.
پتاسیم هیدروکسید که معمولا به آن آب قلیایی یا پتاس می گویند. پتاسیم هیدروکسید یک ترکیب محلول در آب است که ماده ای بسیار فعال است و در حین واکنش گرما و حرارت زیادی تولید می کند.
اگر بخواهیم در مورد این موضوع از نگاه شیمی صحبت کنیم؛ باید بگوییم واکنشی که پتاسیم هیدروکسید در آن شرکت می کند، واکنشی گرما ده است و جایگزینی ترکیبات در این واکنش ممکن و سهل است؛ زیرا پتاسیم هیدروکسید ترکیبی فعال است.
البته پتاسیم هیدروکسید توانایی خورندگی بالایی دارد و می تواند در هوای مرطوب باعث خوردگی فلزات و گاز هیدروژن قابل احتراق و انفجار تولید کند. پتاسیم هیدروکسید نمونه ای از یک پایه قوی است ، به این معنی که در یونهای خود در محلول آبی جدا می شود.
اگرچه pH هیدروکسید پتاسیم بسیار زیاد است (معمولاً از 10 تا 13 در محلول های معمولی متغیر است)، مقدار دقیق آن به غلظت این پایه قوی در آب بستگی دارد.
بنابراین، مهم است که بدانید چگونه محاسبه pH را انجام دهید. هیدروکسید پتاسیم یا KOH یک پایه قوی است و به طور کامل در آب بهk+ و oH- جدا می شود.
برای هرمول پتاسیم هیدروکسید، 1 مول OH- وجود خواهد داشت، بنابراین غلظت OH-همان غلظت پتاسیم هیدروکسید خواهد بود. یعنی؛ [OH-]=0.05 M
دو طبقه بندی عمده از مواد وجود دارد که به عنوان اسید یا باز شناخته می شوند. تعریف آرنیوس بیان می کند که یک اسید باعث تولید H+در محلول و یک باز OH-می شود. بعداً ، دو نظریه پیچیده و کلی دیگر ارائه شد.
اینها تعریف های Brønsted-Lowry و Lewis از اسیدها و بازها هستند. اسیدها و بازها محلول های رایجی هستند که در همه جا وجود دارند. تقریباً هر مایعی که در زندگی روزمره با آن روبرو می شویم از خواص اسیدی و اساسی تشکیل شده است ، به استثنای آب. آنها خصوصیات کاملاً متفاوتی دارند و قادر به خنثی سازی H2O هستند.
اسیدها به طور کلی دسته ای از مواد ترش مزه هستند مانند؛ سرکه که محلول رقیق اسید استیک است.اولین تعریف دقیق اسید و باز توسط Svante Arrhenius ارائه شد و از آن به عنوان تئوری آرنیوس یاد می شود.
اسید یک مولکول یا یون است که قادر به اهدای پروتون (یون هیدروژن H+)(یک اسید Brønsted–Lowry) است ، یا در عوض ، قادر به ایجاد پیوند کووالانسی با یک جفت الکترون (یک اسید لوئیس) است.pH کمتر به معنی اسیدیته بالاتر و در نتیجه غلظت بالاتر یون های مثبت هیدروژن در محلول است.
تعاریف وسیع تری از اسید ، شامل موادی که رفتار اسیدی معمولی را به عنوان ترکیبات خالص از خود نشان می دهند یا وقتی در حلال های دیگری به جز آب حل می شوند ، توسط نظریه Brønsted-Lowry و تئوری لوئیس ارائه شده است.
نمونه هایی از اسیدهای غیرآبی عبارتند از: تری اکسید گوگرد ، کلرید آلومینیوم و تری فلوئورید بور.
باز ماده ای است که می تواند یون هیدروژن ((H+را از ماده دیگری بپذیرد. یک ماده شیمیایی اگر بار منفی داشته باشد ، یا اگر مولکول دارای اتم الکترون منفی مانند اکسیژن ، نیتروژن یا کلر باشد که غنی از الکترون است ، می تواند پروتون را بپذیرد.
مانند اسیدها ، برخی از بازها قوی و برخی دیگر ضعیف هستند. بازهای ضعیف کمتر احتمال پذیرش پروتون را دارند ، در حالی که بازهای قوی به سرعت پروتون ها را در محلول یا از مولکول های دیگر می گیرند.
یک اسید “ماده شیمیایی مخالف” یک باز است. اسید ماده ای است که یک اتم هیدروژن به پایه اهدا می کند. PH پایه ها بیشتر از 7.0 است. بازهای ضعیف به طور کلی دارای مقدار pH 7-9 در حالی که بازهای قوی دارای مقدار pH9-14 هستند. بازها طعم تلخی دارند.
محلول هیدروکسید پتاسیم یک قلیایی قوی است که به طور گسترده ای در سنتز شیمیایی استفاده می شود. برای تعیین حلالیت اکسیژن در غلظت های مختلف محلول KOH از دستگاه ون اسلیک و روش جذب هیلدبراند استفاده شده است.
هیدروکسید پتاسیم یک باز قوی است که خاصیت خورندگی زیادی دارد و توانایی خنثی سازی اسید ها و واکنش دادن با آن ها در هر شرایطی را دارا است. البته در واکنش با آب هم بسیار توانا است که این فواید و مضرات پتاسیم هیدروکسید است.
هر دو KOH و NaOH بازهای کاملاً یونی قوی هستند.
در غلظت های معادل، زمانی که به صورت محلول رقیق وجود دارند، تفاوتی در استحکام پایه وجود ندارد.
در هر صورت، آنها به طور کامل در آب تجزیه می شوند و هر دو یک پایه، OH-تولید می کنند. در نتیجه، pH، به عنوان مثال، یک محلول 0.1 مولار NaOH باید با محلول 0.1 مولار KOH یکسان می باشد.
pH = 14- pOH
pOH = -log [OH-]
pOH = -log (0.1) = 1
pH = 14-1 = 13
پتاسیم هیدروکسید نسبت به همتایان خود در گروه بازها بسیار قوی است و توانایی خنثی سازی بسیاری از اسید های قوی را دارد سوالی که پیش می آید این است که پتاسیم هیدروکسید اسید است یا باز ؟. این ماده قلیایی در صنعت و دارو پیشرفت چشمگیری داشته است و پیشتاز در واکنش دهی است؛ البته ترکیبی بسیار فعال است.