هر تولیدکننده مواد شویندهای، از مواد و فرمول مواد شوینده مخلوطهای مختلفی برای تولید محصولات خاص خود استفاده میکند.
بسیاری از این مواد را میتوان از گیاهان تولید کرد، و برخی دیگر مبتنی بر نفت هستند. مقدار مورداستفاده هر یک از این مواد و نحوه ترکیب آنها بر توانایی تمیزکردن مواد شوینده تأثیر میگذارد.
قلیاییها، جزء اصلی اکثر مواد شوینده لباسشویی، نمکهای محلول و پایهای هستند که با اسید واکنش میدهند تا آن را خنثی کنند. آنها در ازبینبردن کثیفی و لکه از روی پارچه مؤثر هستند.
نمکهای محلول همراه با یک فلز قلیایی مانند پتاسیم یا سدیم، چربیزدای خوبی هستند. آنها امولسیونی از ذرات روغنی یا جامد تشکیل میدهند که بهصورت معلق در آب شستشو نگه داشته میشوند.
اولین سازندگان صابون و مواد شوینده از خاکستر گیاهان برای تولید مواد قلیایی استفاده کردند. امروزه از هیدروکسید سدیم (NaOH) یا سود سوزآور و هیدروکسید پتاسیم (KOH) یا پتاس سوزآور برای این کار استفاده میشود.
این مواد بیشترین قلیاییهایی هستند که در تولید صابونها و مواد شوینده به کار میروند. مواد قلیایی از نظر قدرت متفاوتاند و قلیاییهای قوی میتوانند به پارچهها آسیب بزنند.
جوش شیرین (بیکربنات سدیم) یک قلیایی ملایم است. قلیاییهای متوسط شامل آمونیاک خانگی، بوراکس و تری سدیم فسفات (TSP) است و قلیاییهای قوی شامل سود شستشو (کربنات سدیم) و لیمو (سودا سوزآور) است.
سورفکتانتها یکی از اصلیترین مواد اولیه شویندهها هستند. آنها لکهها را میشکنند و کثیفی را در آب معلق میکنند تا از رسوب مجدد کثیفی روی سطح جلوگیری کنند. سورفکتانتها کثیفی را که معمولاً در آب حل نمیشوند، پخش میکنند.
سورفکتانتها مانند سس سالاد روغن و سرکه عمل میکنند. مخلوط نمیشوند مگر اینکه بهشدت در بطری تکان داده شوند و تقریباً بلافاصله بعد از آن جدا میشوند. هنگام شستن لباسها هم همینطور است.
سورفکتانتها خاکی را که معمولاً در آب حل نمیشود، «تکان میدهند» و آن را پراکنده میکنند تا با آب شستشو و از بین برود.
در سورفکتانتهای آنیونی، سر مولکول دارای بار منفی است. این نوع خاص از سورفکتانت، در ازبینبردن کثیفی و لکههای روغنی بسیار خوب است مگر اینکه در آبی که مملو از مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم است استفاده شود. مواد معدنی از عملکرد صحیح سورفکتانت آنیونی جلوگیری میکنند.
سورفکتانتهای آنیونی بهعنوان آلکیل سولفات، آلکیل اتوکسیلات سولفات و صابونها در فهرست مواد تشکیلدهنده مواد شوینده قرار دارند.
اگر از آب سخت استفاده میکنید، با یک سورفکتانت غیر یونی نتایج تمیزکنندگی بهتری خواهید داشت.
این مولکولهای سورفکتانت بار الکتریکی ندارند و بهعنوان اترهای الکلهای چرب در برچسب مواد شوینده فهرست شدهاند. همچنین ممکن است آنها را با سورفکتانتهای آنیونی ترکیب کنند تا عملکرد پاککنندگی را تکمیل و تقویت کنند.
آنزیمها میتوانند طبیعی یا فرآوری شده و شیمیایی باشند یا فرمول مواد شوینده نیز باشند. آنزیمهای مختلف خاکهای خاصی را هدف قرار میدهند و عمل کاتالیزوری خاک را به مولکولهای کوچکتر میشکند تا شسته شوند.
و شامل موارد زیر هستند:
پروتئاز: خاکهای مبتنی بر پروتئین را تخریب میکند.
آمیلاز: آلودگیهای دارای نشاسته یا کربوهیدرات را تخریب میکند.
سلولاز: الیاف پنبه را برای آزادکردن خاک تجزیه میکند.
لیپاز: آلودگیهای دارای چربی را تخریب میکند.
ماناناز: لکههای غذایی را تخریب میکند.
پکتیناز: لکههای میوه را از بین میبرد.
آنزیمها به طور طبیعی وجود دارند. ورود آنزیمها به مواد شوینده به طرز چشمگیری نحوه شستن لباسها را تغییر میدهد.
آنزیمها به ما این امکان را میدهند که از دمای آب کمتر و مواد شوینده کمتری برای تمیزکردن لباسها استفاده کنیم.
در گذشته، تنها راه تمیزکردن لباسها، استفاده از آب جوش و صابونهای خشن مبتنی بر لیمو بود.
امروزه دانشمندان، بیوتکنولوژی صنعتی یا «بیوتکنولوژی سفید» را ایجاد کردهاند که از سلولهای آنزیمی یا اجزای سلولها برای تولید آنزیمهای صنعتی مفید برای مواد شوینده بخصوص شوینده لباسشویی استفاده میکنند.
بیوتکنولوژی صنعتی این پتانسیل را دارد که سالانه از میلیاردها تن انتشار CO2 جلوگیری کند و از حامی ساختن آیندهاي پايدار باشد.
عطرهاي در تمیزکنندگی مواد شوینده تاثیر میگذارند. به همین دلیل نمیتوان از هر رایحهای در موارد شوینده استفاده کرد و انتظار نتیجه مشابهای داشت.
رنگها برای جذابیت و زیبایی به مواد اولیه شوینده اضافه میشوند، تا مشتریان به خرید محصول راغب شوند. در حقیقت رنگها هیچ تاثیری در پاککنندگی محصولات ندارند.