سود یا سود سوزآور و پتاس هردو از ترکیبات مهم دارای گروه هیدروکسیل هستند و از باز های قوی به شمار می روند که توانایی خنثی سازی اسید ها را دارند. سود یا سدیم هیدروکسید و پتاس یا پتاسیم هیدروکسید از ترکیبات باارزش در صنعت هستند. هم در پتاس و هم در سود شاهد فلزی از گروه فلز های قلیایی هستیم که با گروه هیدروکسیل ترکیب شده و ماده ای با خاصیت های متفاوت و کاربردی ایجاد کرده اند. البته سدیم هیدروکسید و پتاسیم هیدروکسید از ترکیباتی بودند که ماهیت دقیق و کاربرد آنها در ابتدا ناشناخته بوده است. پتاسیم هیدروکسید نسبت به سدیم هیدروکسید دارای خاصیت خورندگی بیشتری است و البته هر دو باز هستند و میزان اسیدیته آنها قابل توجه نیست. تفاوت سود و پتاس از دید ماهیت و کاربرد آنها قابل بحث است.
تفاوت سود و پتاس در چیست ؟ هیدروکسید پتاسیم یک ترکیب غیر آلی است که در طیف وسیعی از کاربردهای صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. یک پایه قوی که به آن پتاس سوزاننده نیز گفته می شود. فرمول شیمیایی آن KOH است و شماره CAS آن 1310-58-3 است. هیدروکسید پتاسیم بسیار خورنده است. هیدروکسید پتاسیم اگرچه مشابه هیدروکسید سدیم یا NaOH باشد ،در مقادیر بسیار کمتری تولید می شود و در صنعت و تولید کمتر استفاده می شود. هیدروکسید پتاسیم مایعی بی رنگ و بدون بو است که به طور گسترده ای در استفاده های صنعتی و خانگی مورد استفاده قرار می گیرد. هیدروکسید پتاسیم همچنین به عنوان پتاس سوز آور شناخته می شود و همچنین پیش ماده بسیاری از ترکیبات پتاسیم و صابون های مایع است. بیشتر تولیدکنندگان هیدروکسید پتاسیم را به صورت گلوله های شفاف می فروشند که با هوا واکنش می دهند و در اثر لمس چسبناک می شوند. هیدروکسید پتاسیم محلول در آب است. پتاسیم هیدروکسید دارای پایداری حرارتی بالا و نقطه ذوب کم است.تولید کنندگان مواد شیمیایی به طور متوسط سالانه 700000 تا 800000 متریک هیدروکسید پتاسیم تولید می کنند. در حال حاضر ، بیشتر تأسیسات با الکترولیز محلول کلرید پتاسیم ، KOH تولید می کنند. این فرآیند مشابه فرآیند تولید هیدروکسید سدیم است. هیدروکسیدهای فلزات قلیایی به سرعت CO2 را جذب می کنند و کربنات ایجاد می کنند(KOH → K2CO3). هیدروکسید پتاسیم از پتاسیم کلرید مشتق می شود.
هیدروکسید پتاسیم کاربردهای مختلفی دارد. این ماده پیش ماده مشترک سایر محصولات پتاسیم از جمله کربنات پتاسیم ، سیانور پتاسیم ، پرمنگنات پتاسیم و غیره است. کاربردهای احتمالی این محصولات شامل کودها ، مهار کننده های آتش ، تصفیه آب و نگهداری میوه ها است. از دیگر کاربردهای هیدروکسید پتاسیم می توان به تولید بیودیزل اشاره کرد ، جایی که به عنوان کاتالیزوری برای فرآیند ترانس استریفیکاسیون ، تبدیل چربی های گیاهی به سوخت قابل استفاده و ایجاد گلیسیرین – یک مکمل غذایی مشترک دام – به عنوان محصول جانبی عمل می کند. KOH همچنین معمولاً در تولید پلی الهای پلی اتر ، رزین های فنولیک-فرمالدئید ، رزین های ملامین-فرمالدئید و رزین های اوره-فرمالدئید استفاده می شود.گرچه گرانتر از NaOH است ، اما افزایش حلالیت KOH آن را برای استفاده در صابون ها و به عنوان الکترولیت مطلوب تر می کند. همچنین از آن برای اچ کردن مرطوب در ساخت نیمه هادی ، همراه با سایر کاربردهای پتاسیم هیدروکسید استفاده می شود.
هیدروکسید سدیم به عنوان لیس یا سودا یا سود سوز آور نیز شناخته می شود. در دمای اتاق ، هیدروکسید سدیم یک ماده جامد بدون بو و کریستالی است که رطوبت هوا را جذب می کند. این ماده یک ماده ساخت مصنوعی است. ترکیب NaOH هیدروکسید سدیم نامیده می شود ، زیرا حاوی کاتیونNa+ (سدیم)وآنیونHO2) هیدروکسید)است. همانند ترکیبات یونی دوتایی ، وقتی فلزی که بتواند چندین کاتیون تشکیل دهد وجود دارد ، برای تعیین بار کاتیون به یک عدد رومی نیاز است. هیدروکسید سدیم (NaOH) یک ماده جامد بلوری سفید خورنده است که تا حل شدن سریع رطوبت را جذب می کند. سدیم هیدروکسید پرکاربردترین ماده قلیایی صنعتی است. برای بافت حیوانی و گیاهی بسیار خورنده است. به صورت فله ، بیشتر اوقات به عنوان یک محلول آبی مورد استفاده قرار می گیرد.
هیدروکسید سدیم یک پایگاه قوی محبوب است که در صنعت استفاده می شود. حدود 56٪ هیدروکسید سدیم تولیدی توسط صنعت استفاده می شود که 25٪ آن در صنعت کاغذ سازی استفاده می شود. هیدروکسید سدیم همچنین در ساخت نمک ها و شوینده های سدیم ، تنظیم pH و سنتز آلی استفاده می شود. در فرآیند بایر تولید آلومینیوم استفاده می شود.سود سوزآور (NaOH) با تولید سالانه 106تن یکی از مهمترین ذخایر خوراک شیمیایی است. NaOH در شیمی آلی ، تولید آلومینیوم ، صنایع کاغذ سازی ، صنایع فرآوری مواد غذایی ، ساخت مواد شوینده و غیره استفاده می شود. سود سوزآور یک محصول مشترک در تولید کلر است که 97٪ آن توسط الکترولیز کلرید سدیم قرار دهید. هیدروکسید سدیم برای تولید بسیاری از محصولات روزمره مانند کاغذ ، آلومینیوم ، تمیز کننده های تجاری تخلیه و اجاق گاز و صابون و مواد شوینده استفاده می شود. هیدروکسید سدیم در بسیاری از سناریوها استفاده می شود که افزایش قلیائیت مخلوط یا خنثی سازی اسیدها مطلوب است.به عنوان مثال ، در صنعت نفت ، هیدروکسید سدیم به عنوان ماده افزودنی در گل حفاری برای افزایش قلیائیت در سیستم های گلی بنتونیت ، افزایش ویسکوزیته گل و خنثی سازی هرگونه گاز اسیدی (مانند سولفید هیدروژن و دی اکسید کربن) که ممکن است استفاده شود. با پیشرفت حفاری در شکل گیری زمین شناسی دیده می شود.
سود و پتاس تفاوت ها و شباهت جالبی با یکدیگر دارند. هر دو از نظر ساختار عنصر تقریبا با یکدیگر شباهت دارند و از باز های قوی به شمار می روند. این دو ترکیب در ساخت شوینده ها دخالت دارند ولی در زمینه صنعت تفاوت های بسیاری دارند.